Column : 'Scheids, voordeel!' De zin en onzin van de mooiste niet- bestaande spelregel van het voetbal

Allereerst: voordeel is eigenlijk geen regel. Voetbal kent 17 spelregels en voordeel zit daar niet tussen. Natuurlijk staat wel beschreven dat de scheidsrechter voordeel mag geven. Mág dus - niet móet. En daar zit het grote verschil. Meer lezen? Kijk op pagina 21 van de praktische richtlijnen veldvoetbal.

Plaats op het veld
Een scheidsrechter zal altijd proberen de voordeelregel toe te passen als hij denkt dat doorspelen tot een kansrijke aanval leidt. Uiteraard voor de partij waartegen de overtreding gemaakt is.
Wanneer is een aanval kansrijk, wanneer niet? Daarover kun je van mening verschillen. Maar het belangrijkste is: “naar het oordeel van de scheidsrechter”.
In de regel zal een scheidsrechter daarom eerder voordeel toepassen naarmate de aanvallende partij dichter bij het vijandelijke doel is. De voordeelregel zal dus normaal gesproken minder snel toegepast worden bij een tik tegen de enkels van de CV dan bij een duw in de rug van de ‘nummer 10’  op de helft van de tegenstander. Maar nogmaals: voordeel is een gunst, geen recht.

Ernst overtreding
Daarnaast moet de scheidsrechter naar de ernst van de overtreding kijken. De scheidsrechter kan en mag ook na het toepassen van de voordeelregel geel geven. Dit doet hij dan op het eerstvolgende moment dat het spel stil ligt.
Gewelddadige handelingen (bijvoorbeeld een slaande beweging maken) en ernstig gemeen spel (gestrekt been op de enkel) zijn vergrijpen waarop de rode kaart staat - dan is voordeel niet op z’n plaats. Tenzij er meteen een zekere goal valt - en dan trekt de scheidsrechter alsnog rood.
Het derde vergrijp waarvoor spelers uit het veld gestuurd kunnen worden, is het ontnemen van een duidelijke scoringskans. Hierbij mag de scheidsrechter voordeel geven. Wordt er dan gescoord, dan volgt de gele kaart. De duidelijke scoringskans is dan niet ontnomen, zo is de redenering.

Twilightzone
Soms ontstaat er verwarring over het moment van voordeel geven. Meestal kijkt de  scheidsrechter even aan of de aanval wel echt doorloopt of dat de overtreding niet alsnog binnen enkele ogenblikken tot balverlies leidt. In dat geval kan de scheidsrechter alsnog een directe vrije schop toekennen - op de plek waar de oorspronkelijke overtreding gemaakt werd. Deze “twilightzone” tussen overtreding en eventueel fluitsignaal kan enkele ogenblikken duren.

‘Voordeel!’
Hoe dan ook: als de scheidsrechter definitief voordeel toepast, maakt hij het bekende gebaar (één of twee armen voor zich uitgestrekt) en roept hij luid en duidelijk: “voordeel!”
Na dit signaal heeft de scheidsrechter definitief voordeel gegeven. Verliest de aanvallende partij nadien alsnog de bal, dan kan de scheidsrechter ze geen vrije schop meer geven voor de eerdere overtreding.
Denk jij dat je de voordeelregel goed zou toepassen? Doe dan hier de test.

‘Scheids, dat was toch voordeel!’
Vaak wordt er na een fluitsignaal nog even gediscussieerd over de vraag of de scheidsrechter misschien voordeel had moeten geven.
Nu heeft discussiëren met de scheids sowieso weinig zin. Maar bij voordeel is het helemaal heilloos. Nogmaals, het is een gunst, geen recht.
Zo kan een duel erom vragen dat alle overtredingen meteen afgefloten worden. Sfeer van de wedstrijd zogezegd. Vraag gerust op rustige toon een toelichting aan de scheidsrechter, maar verder discussiëren heeft weinig zin. Trouwens, je kunt een scheidsrechter ook best complimenteren met het goed toepassen van de voordeelregel - iets dat in de praktijk eigenlijk alleen de echt goede spelers doen.
Gelukkig voor de schoonheid van het spel zullen scheidsrechters graag de voordeelregel toepassen. Hier staan een paar mooie voorbeelden uit de praktijk. Niets mooier voor een scheids dan een goal die valt na het ‘voordeel!’-signaal.

Tino Wallaart